Onze Politiek: Samson, Bacchus, het eeuwig vrouwelijke, Venus en de deugdzaamheid/een beeldend verhaal als knipselkrant

English: Silver bowl with lid Nederlands: Kom. Deze kom is waarschijnlijk gebruikt voor het opdienen van Sirih. Zilveren voorwerpen werden gemaakt voor heersers en nobelen in de tijd dat Riau-Lingga een sultanaat was. Op het moment dat het sultanaat aan het begin van de 20ste eeuw werd afgeschaft vluchtte de heerser en zijn volgelingen naar Maleisië. Dat was het begin van het verval van de kunst van het zilversmeden.. Zilveren kom met deksel (Photo credit: Wikipedia)

c. 1483-1485 - de Madonna Medici -
of - de kroning van Maria -
twee engelen houden een kroon op boven het hoofd van de vrouwe die op een troonstoel gezeten is -
het kind - il bambino - ziet omhoog terwijl
de madonna naar beneden ziet -
een engel houdt het boek des levens voor
waarin de gezegende Vrouwe schrijft - de met goudband
afgezette mantel valt in een pyramidevorm uiteen en
het kind is gezeten op een
zwartbruine zijden voorschoot -
er zijn 5 engelengestalten
en de handjes van het kind bewegen met de
slanke handen van de moeder
mee - de Vrouwe is gesluierd -
- de haren van alle gestalten zijn
roodblond/rossig/goud//*
(Photo credit: Wikipedia)

- Samson -
/ Engraving, 26.67 x 16.99 cm.
After Hendrik Goltzius. (Photo credit: Wikipedia)

- Bacchus -
engraving - 24.8 × 18.5 cm.
École nationale des chartes.
HG Ad exemplum H Goltzii / Sculpsit -
(Photo credit: Wikipedia)
- de vrees voor bedwelming, roes en
waanzin is van alle tijden en van elke
samenleving, voor iedereen, gebruiker of niet gebruiker,
als ze eerlijk zijn dezelfde -
- Dionysos -
* * * 12 % * * *
wijngaard boven Beilstein

Nederlands: PCC van lijn 103 in
Brussel bij het Rogierplein.
Rechts is nog het buurtspoorwegspoor
te zien die hier zijn keerlus had.
De kruisende sporen zijn van de Noord-Zuidlijn, die nu vervangen zijn door de premetro.
- opmerking: "Hoeveel mag dat
kosten inzonderheid de baat?"
(Photo credit: Wikipedia)

portret - Juliano de Medici - paneel in olieverf met
tempera ondergrond -
veel bleef onopgehelderd, mogelijk een kleinzoon van
- Piccarda Bueri e il suo Bigi Medici -
het adellijk huis Bueri was in grote
financiële problemen evenals de stad Verona
waar Piccarda van afkomstig was, zij werd naar
het rijkere Firenze gezonden en huwde daar met
Bigi del Avareso later geheten Medici,
het was pas met Lorenzo il Magnifico
dat het Huis de Medici aanzien kreeg
en de hertogelijke status verwierf, vanwege
de status als Republica Urbis Civita van Firenze
én als de hoofdstad van het Groothertogdom Toscane waren
de oudste zonen van het Huis de Medici per definitie
de Groothertog van Toscane geheten//

//* adres onbekend/parti sans adresse (?)
spreekwoord: "laat dat duidelijk zijn"
boven: fiche du Granducheté de Toscane -
merkwaardig genoeg is de gesloten ridderhelm
getooid met een gravenkroon en de persona
voorzien van mouwen waaraan handschoenen -
de hoofddoek van de helm voorzien van een
Grieks kruis gaat over in een heraldisch opgenomen
lustergordijn hetgeen kan duiden op
deelname aan een kruistocht -
het opgenomen schild met de 5 cirkels is
mogelijk het wapenschild van de familie
de Medici verkregen via het huis Bueri dat
geen opvolging in vrouwelijke lijn kende, het schild
bevat tevens het teken van
le duché de Berry//
de vogel moet voorstellen een heraldische gier
houdende een bisschopsring waaraan een sleutel -
de tekst van de wimpel luidt:
- semper -
een term die in dit verband als vertaling krijgt
- van alle tijden -
**********of: - overal geldig - cff. universalisme
(Photo credit: Wikipedia)

- Lot en zijn dochters -
omdat er in Lot's dagen geen mannen met hem waren en zijn dochters hem nageslacht
wilden geven legden zij zich bij hun vader neer, het boek Genesis van de Bijbel komt
ons als tamelijk vrij van opvattingen voor maar is dat niet en sommige van de
verhalen dient men op te vatten als een bewijs uit het tegendeel of
als een wat wij noemen 'not done gewoonte', de H. Schrift daarentegen benoemt eerst
de omstandigheden en spreekt een oordeel uit vanuit de kultuur van degenen die het boek lezen,
in die zin mag men ook opvatten de teksten omtrent de gelijkslachtige liefdesbetrekkingen//*
van naar oorsprong rurale agrimaatschappelijke gezinsverbanden is wel vaker een gebruik niet zo gewoon te heten "Cl7/xx

Het plaatsen van de bakstenen
op de zojuist
aangebrachte lijmmortel
(Photo credit: Wikipedia)
- een binnenmuur van bakstenen of een
bekleding van een betonnen buitenmuur wordt
tegenwoordig rustiek gevonden en romantisch,
vroeger was dit het enige beschikbare
bouwmateriaal en de aanblik
heel gewoon//

Post - *) by Metro Cinema Gigi/envoyed - *).

De energie die het kost om een muur te metselen weegt niet op tegen de reusachtige energieën die de mensen moeten verzetten om hun beeld van hetgeen menselijk en menswaardig is, te veranderen, en toch gaat daarnaar in onze tijd de meeste aandacht van zeker meer dan de helft van de wereldbevolking uit.

*) De Venus Medici, een zeldzame gravure, eerder bedoeld als het ontwerp in eerste aanzet voor een beeld in marmer of brons, lijkt met de zilverstift gemaakt, en de schermreproductie toont ons in zijn betrekkelijke eenvoud een beeld van de godin van de liefde zoals dit alleen door een zeer hoog ontwikkelde kunstenaar van de Renaissance kon worden gemaakt.

spreuk: "een Renaissance is voor alle tijden bestemd"//

Nog altijd gaat de aandacht van de financiële wereld zo dikwijls uit naar wat de kunsten als importantie en tijdsbeeld opleveren, waarmee ik niet wil zeggen dat het altijd zo heel belangrijk moet zijn, of hoogwaardig, of tot een blijvend kultuurgoed gerekend moet worden.

Het initiatief van de Groothertog van Toscane voor de beeltenis van de Venus Medici voor ons, ik weet wel dat onder de Venus Mediuci een beeldhouwwerk wordt begrepen maar deze schermreproductie gaat over de daaraan voorafgaande idee, was wellicht meer ingegeven door zijn voor die tijd moderne denken m.b.t. een beeld van het vrouwelijk lichaam voor de voorlichting van zijn kinderen, maar toch heeft de wereld en dus onze geschiedenis eveneens zich met de getoonde geïdealiseerde beeltenis een voorstelling van het maagdelijke en eeuwig vrouwelijke eigen gemaakt dat geen verdere uitleg behoeft.

++++++

Venus in een allegorische verbeelding van later tijd.

Deze tekening van Venus tussen Ceres en Bacchus hoort bij de collectie van Het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en is gemaakt door Hendrick Goltzius, Hendrick Goldstein (?) of van Gool, Hendrick bracht zijn jeugd door in een wereld van onzekere grenzen tussen het Rijnland en de Maasvallei in het Hertogdom Limburg. De tijd van de Noodnederlandse barok was toen nog ver weg. Goltzius leerde tekenen en graveertechnieken bij de drukker, filosoof, graveur en schrijver Dirck Coornhert: Triomfwagen der Wereld bij wie hij in de traditionele gildedienst was en die hij volgde naar Haarlem. De met vele diverse technieken vervaardigde tekening ontstond na zijn reis naar Italië.

Toen hij van deze voor die tijd nog exclusieve kultuur- en kunstwereld met de vele overblijfselen van de oudheid en de voor die tijd leidinggevende stijlen met vele indrukken en uiteraard schetsen naar de realiteit in italiëniserende stijl, en met de door hem aangekochte gedrukte verhalen- en tekenboeken, terugkeerde richtte hij zich wat zijn stijl betreft op de barok zolas wij die kennen van de Zuidelijke Nederlanden en o.a. bij Rubens kunnen beschouwen, en bereidde mede de kultuur-, denk-, beeld- en gevoelswereld van de tijd van de barok in de Noordelijke Nederlanden voor, een voorbereiding die uiteraard ook een monetaire, economische en financiële zijde kende in de burgerlijke samenleving die met name in de Gouden Eeuw in de Nederlanden zou ontstaan.

In de voorstelling omarmen Venus en Bacchus elkaar en legt Venus de rechterarm als steunend op de schouder van Ceres die het paar vragend lijkt aan te zien zonder zich naar de toeschouwer te keren. Het is alsof Bacchus Venus uitnodigen wil voor het reeds half geopende hemelbed op de achtergrond dat is weergegeven als bevond het zich in een ander vlak dan de drie godengestalten.

Allegorisch beschouwd wordt er een verbinding gelegd tussen de godin van de liefde, de god van de wijn en de godin van het graan. Van links naar rechts zou zo'n verbinding eveneens opgevat kunnen worden als de lente, het feest van Ceres werd bij de Romeinen in april gevierd, de zomer als bloeitijd en tijd van rijping en ontvankelijkheid, en de herfst wanneer de druiven worden geoogst en Bacchus zijn wijnfeesten viert. Uiteraard heeft de god Bacchus in de barok een andere betekenis dan alleen die van losbandigheid en bedwelming waarmee wij in onze tijd hem identificeren, zijn betekenis is deugdzamer, namelijk die van een god die verlichting brengt, vergeestelijking, verzinnelijking, Goltzius was bekend met het oorspronkelijke Romeinse mythologische begrip omtrent de godheid en de interpretatie die de Italiaanse Renaissance eraan had gegeven. De Romeinse godin Venus was niet zoals de Griekse godin Aphrodite een godin van de zinnelijke liefde maar eerder een godin van de deugdzame liefde, de huiselijkheid en de trouw. Ceres was niet alleen een Graeco-Romeinse 'vertaling' van de Griekse godin Demeter, maar veeleer een godin van de bestendigheid van de landbouw en de belofte van een voorspoedige oogst, de zekerheid dat het ingezaaide gewas zou vrucht dragen. De goden en godinnen van de Renaissance en de barok behoefden geen offergaven meer, de offergave aan hen was hun indachtenis hetgeen in verhouding tot hun obscuriteit en vergetelheid uit de tijd voordat het humanisme hen had herontdekt een grote uitdaging en inspanning vormde voor de wereld van de schone kunsten en de filosofie, waaraan in de steden met hun inwoners van vrije burgers en ondernemers grote behoefte bestond.

* Voor de pen- en krijttekening zijn verschillende technieken en materialen aangewend, het lijkt of de kunstenaar op basis van een enkele pentekening in sepia de voorstelling wilde verrijken met krijtverhogen en wassingen, hetgeen in feite een techniek is die in de Nederlanden niet zo bekend was maar heel gewoon voor de Italiaanse maniëristische kunstenaars van de 16e en de 17e eeuw met hun effecten en diepteweergaves alsmede het speciale gedempte kleurgebruik in hun werk, wat ook zichtbaar wordt in de beeldhouwkunst vanaf het midden van de 16e eeuw in Italië. In alle opzichten blijkt Hendick Goltzius zijn tijd ver vooruit en dat zou hij altijd blijven.

* De naakte lichamen van de godenfiguren zijn met sterke bruine inkt borstelstroken en scherpe zwarte krijtlijnen uitgevoerd, die zijn aangezet met zwart, sienna en oker krijt, naast toevoegingen en schaduwpartijen aangebracht met inktraderingen en de verhogingen in dekkende witte mogelijk op gouache gelijkende waterverf. De lichtende gedeelten in de tekening werden bereikt door uitsparingen in de krijtbewerking en inktlijnen. Feitelijk moet dus de kunstenaar werken als met een negatiefopname voor een positief resultaat.
De schermreproductie geeft een mooie weergave van de afwisseling tussen de lichtende gedeelten van de personages en de achtergrond met de putti en het hemelbed met de zwierige brokaatgordijnen. Traditiegetrouw is het lichaam van Bacchus donkerder weergegeven, dat van Venus heel licht terwijl dat van Ceres zo half en half in het licht en de schaduw wordt weergegeven. De stijl geeft een zeer rijke voorstelling te kennen.

* Het betreft hier niet een gewone schets, de uitgewerkte krijttekening uitgaande van de sepia inkt pentekening is wellicht oorspronkelijk bedoeld geweest als een voorstudie of ontwerp voor een schilderij in olieverf voor een andere kunstenaar of is voor een opdrachtgever vervaardigd. Anders gezien bestond er wellicht binnen de opdracht vanwege de wens van de opdrachtgever geen alternatief in de vorm van een druktechniek, het lijkt alsof er meer gestreefd is naar een vorm die het midden houdt tussen een gewassen pentekening, een kopergravure met de burijn en een gewone krijttekening, ik zou evenwel om dat te onderzoeken onmiddellijk naar het Paleis voor Schone Kunsten dienen af te reizen waartoe ik niet in de gelegenheid ben wegens mijn drukke verplichtingen thuis en in de Noord Nederlandse samenleving. Hedenmorgen heb ik wel het plan opgeworpen mij per trein naar Brussel te begeven doch het kwam erop neer dat het motief daartoe wat ongelukkig was gekozen en mijn lieve zuster met wie ik mee wilde reizen ging er niet mee akkoord zeggende dat ik mijn eigen zaken moest zien te klaren.

*// De enigszins aan het theatrale herinnerende stijl van de allegorie geeft meestal de expressie van de figuren meditatief weer, alsof er een moment in de tijd vertraagd wordt weergegeven, en de kunstwerken geven meer te denken en te overwegen dan dat deze uitsluitend bedoeld zijn om te worden geappreciëerd vanwege hun schoonheid of een natuurgetrouwheid. Dikwijls verwijst de voorstelling naar een mythologisch gegeven met een voor de tijd van zijn ontstaan of voor de opdrachtgever vertrouwd verhaal. Een mythologische vertellingen is een vorm van geschiedenis verhalen die het bijzondere verhaal verheft tot een tijdloze vertelling. In onze tijd zijn wij met de vertellingen en de beeldenwereld, zo men wil met de bedoelingen, niet meer zo vertrouwd als waarmee de hogere standen van de 16e en 17e eeuw gewoon waren te communiceren. De allegorische voorstelling was zeer geliefd onder de burgerij van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden om die dingen te begrijpen waartoe wij in onze tijd dikwijls een theoretisch begrip formuleren.

//* In de klassieke en barokke kunst geeft een naakt lichaam aan dat het gaat om een beeltenis van de ziel, de psyche of de geest. Het gaat dus om een zeer gepersonifiëerde vorm van psychologische beeldvorming die beslist niet bedoeld was als algemeen geldig of universeel. Het is te zien ook voor de moderne beschouwer dat het feitelijk niet gaat om een verheerlijking van het lichamelijke aspect van de liefde maar dat een indruk van deugdzaamheid en kuisheid wordt verbeeld. En juist in die aspecten kan men een wens tot universalisme bespeuren die naar de aard van zijn wezen bij elke moraal hoort.

* De kunstenaar vertelt ons niet zijn eigen verhaal, hij vertelt ons door zijn blik gezien en met zijn technieken weergegeven het verhaal van zijn tijd en daarin voelde hij zichzelf zeer realistisch en modern. Het is ons modernistische denken over de kunstenaar in zijn individualiteit die het beeld versluiert voor onze ogen hoe de kunstaars in de tijd van Goltzius en ook in de Gouden Eeuw en ver daarna op de eerste plaats goede vaklui wilden zijn en dat het individuele aspect meer gezocht werd in een bestaan als zelfstandig ondernemer die werkt in opdracht of met een commerciëel doel voor een instelling of gallerie.

* Als Goltzius in 1617 in Haarlem sterft blijven de door hem van een verstilde verbeelding voorziene dromen eveneens vanwege hun erudiete kwaliteit en in hun zwier geperfectioneerde uitvoering voor latere generaties bewaard.

// * En het zijn de ogen van de kijkers die het onzichtbare begrijpen, als ze dat kunnen of willen....* cff. Hendrick Goltzius

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++